Kenmerken van een goede intervisie

Hoe zorg je voor een effectieve en waardevolle intervisie?
Dit zijn de kenmerken van een goede intervisie!

Dat intervisie en krachtig middel is om professionele groei en teamontwikkeling te bevorderen, hoeven we niet meer uit te leggen. Maar niet elke intervisie-bijeenkomst levert het gewenste resultaat op. Misschien herken je dat wel en lees je daarom dit artikel. Wat maakt een intervisie effectief? We bespreken de kenmerken van een goede intervisie en hoe je ervoor zorgt dat intervisie bijdraagt aan reflectie en ontwikkeling.

Een veilige en open sfeer

Wil je leren en reflecteren? Dan is de nummer 1 voorwaarde dat er een open en veilige sfeer is. Dat betekent dat je een vertrouwelijke setting moet creëren. Jouw rol als intervisie-begeleider start dus al voordat de intervisie daadwerkelijke begonnen is. Zonder die veilige sfeer durven mensen zich niet kwetsbaar op te stellen, worden bepaalde vragen niet gesteld en kan het reflectieve karakter van intervisie verloren gaan.

Hoe creëer je die veilige sfeer?

• Maak duidelijke en concrete afspraken met de hele groep over vertrouwelijkheid en aanwezigheid.
• Bevorder respectvolle communicatie door goed te luisteren (en desnoods in te grijpen) bij oordelen, meningen en adviezen.
• Geef iedereen de ruimte om vrijuit te spreken zonder dat ze door anderen onderbroken worden.
• Zorg voor structuur en veiligheid en geef de kaders duidelijk aan.

Een gestructureerde methodiek

Intervisie zonder structuur zorgt ervoor dat je verzandt in een klaaguurtje, theekransje of een werkoverleg. Het wordt een gesprek zonder de reflectieve diepgang. Het werken met een intervisie-methodiek helpt je om de intervisie gestructureerd en doelgericht te laten verlopen. Er zijn enorm veel verschillende methodieken. Het is goed om je te beseffen dat de ene methodiek de andere niet is en je in te lezen in de verschillen. Zo weet je welke methodiek je op welke vraagstukken beter wel of juist beter niet kunt gebruiken.

Populaire intervisie-methodieken zijn

• Kernmodel
• Incidentmethodie
• Balint-methode
• Roddelmethode

Het kiezen van de juiste methodiek hangt niet alleen af van de inbreng, maar ook van de inbrenger en de diversiteit die je wil inbrengen tijdens een intervisie-traject om de motivatie hoog te houden. Wil je weten hoe je die afwegingen goed kunt maken? schrijf je in voor onze opleiding tot intervisie-begeleider.

Een heldere probleemstelling

Een goede intervisie start met een duidelijke en concrete casus met daaraan gekoppeld een leervraag. Een vage probleemstelling leidt tot oppervlakkige gesprekken zonder concrete oplossingen waardoor de motivatie van de deelnemers daalt. Iedereen loopt dagelijks tegen vragen of problemen aan waar hij/zij tijdens een intervisie iets mee kan doen. Neem dus geen genoegen met een groep waar geen (goede) casussen worden ingebracht. Ga hier actief mee aan de slag. Anders zijn de intervisie-uren alsnog verloren uren.

Voorbeeld van een slechte casus

'Mijn werk voelt soms zwaar, waar kan ik doen? ' 

Voorbeeld van een goede casus

Ik merk dat ik moeite heb om nee te zeggen tegen extra taken. Daardoor voelt het alsof ik overbelast raak. Hoe kan ik hier beter mee omgaan?' 

Een ervaren en professionele intervisie-begeleider helpt de casusinbrenger de leervraag scherp te formuleren. Ook wanneer er geen casussen lijken te zijn, weet een goede intervisie-begeleider hier op te acteren en te zorgen dat de deelnemers worden geprikkeld op een andere manier naar hun dagelijkse werkzaamheden te kijken zodat er wel relevante, concrete en duidelijke vragen zijn.

Actieve deelname en reflectie

Een intervisie werkt het best wanneer iedereen actief betrokken is en constructieve vragen stelt. Het is geen brainstormsessie, klaaguurtje of discussie, maar een methodisch gesprek waarbij deelnemers elkaar helpen door open vragen te stellen en aannames uit te stellen.

Effectieve vragen in intervisie

• Wat dacht je op dat moment?
• Hoe denk je nu over de situatie als je hierop terugkijkt?
• Welke patronen herken je in deze situatie in vergelijk met eerdere ervaringen?
• Als je een superheld zou zijn, welke aanpak zou je dan het liefst gebruiken?
• Wat heeft deze ervaring je laten zien?

Bij een goede intervisie is de betrokkenheid hoog en glijdt het gesprek niet af naar een adviesronde voordat er diepgaande reflectie is geweest. Let wel: adviseren is een natuurlijk reflex van ons als mens (zeker bij hulpverleners of (para)medici). Het is dus van groot belang dat je hier alert op bent.

Concrete leerpunten en actieplannen ophalen

Het doel van intervisie is dat deelnemers met nieuwe inzichten de deur uitlopen. In veel gevallen wordt dit al bewerkstelligd in de vragenrondes. Het is daarom ook krachtig om na de vragenronde bij de casusinbrenger te checken of er al nieuwe inzichten zijn gekomen. Aan het einde van elke methodiek wordt er een ronde gedaan waarin de actiepunten worden opgehaald. Welke concrete leerpunten of nieuwe inzichten zijn er tot stand gebracht?

Een goede afronding bevat

• Een samenvatting van de belangrijkste inzichten
• Concrete actiepunten voor de casusinbrenger
• Een moment van zelfreflectie: wat neem je mee naar je werk en hoe sluit dit aan bij jouw werk/zijn?
• Eventuele vervolgafspraken: hoe ga je dit aanpakken in de praktijk en is welke eventuele hulp is hierbij nodig?

In veel gevallen wordt alle aandacht gericht op de casusinbrenger. Wil je meer resultaat halen uit je intervisie? Ga dan alle deelnemers langs om te vragen wat zij hier persoonlijk van meenemen.

Ervaren intervisie-begeleider

Hoewel intervisiegroepen in veel gevallen zelfstandig zouden kunnen functioneren, leidt een professionele intervisie-begeleider tot diepere reflecties en effectievere processen. Dat kan omdat hij/zij zelf niet actief betrokken is bij het proces.  Hij kan de overview houden en vanuit die positie het proces sturen met ondersteunende theorie. Daardoor wordt jouw intervisie echt waardevol.

De voordelen van een professionele intervisie-begeleider

• Bewaakt de structuur en methodiek
• Zorgt voor meer veiligheid en vertrouwen in de groep
• Voorkomt dat intervisie verzandt in klaaguurtjes, theekransjes of werkoverleggen
• Helpt alle deelnemers kritisch te reflecteren zonder te adviseren

Een ervaren intervisie-begeleider inschakelen? Bekijk hier onze begeleide intervisie-trajecten.

Conclusie: zo herken je een goede intervisie

Een effectieve intervisie bevat de volgende sleutelmomenten:

• Een veilige sfeer waarin deelnemers zich durven uitspreken.
• Een gestructureerde methodiek die is afgestemd op de deelnemers en de inbreng.
• Heldere en scherpe probleemstelling.
• Actieve deelname en zelfreflectie zonder snelle adviezen, suggesties of oordelen.
• Concrete leerpunten en actieplannen aan het einde van de sessie.
• Begeleiding door een ervaren intervisie-begeleider voor maximale impact.

Het is bijna niet voor te stellen dat de intervisie-sessies na het lezen van dit artikel hetzelfde blijven. Wil je intervisie echt effectief inzetten binnen jouw organisatie of team?

Schrijf je in voor onze opleiding tot intervisie-begeleider en leer hoe je intervisie professioneel begeleidt. Liever een ervaren intervisie-begeleider inschakelen? Ontdek hier onze begeleide intervisie-trajecten.